خاکشیر یا خاکشی یا شفترک یا خاکشور یا خاکژی گیاهی است از تیره صلیبیان به ارتفاع 20 سانتی‌متر الی یک متر که به طور خودرو در باغ‌ها و صحراها می‌روید. دارای برگ‌هایی با بریدگی زیاد و گل‌های زرد روشن از تیره شب بو می‌باشد. از نظر تنوع دو نوع دارد؛ یکی تلخ که دانه‌های آن ریز و رنگ‌هایش مایل به سرخی است و گونه دیگر شیرین که دانه‌های آن بزرگ‌تر بوده و رنگش سرخ تیره می‌باشد. هر دو نوع گیاه یاد شده در اغلب نواحی ایران مخصوصاً دامنه‌های جبال البرز و در بیابان‌ها رشد می‌کند. خواص خاکشیر بسیار زیادند که برای سلامت بدن و اندام‌ها مفیدند. خواص خاکشیر برای سلامت و زیبایی پوست
خواص خاکشیر برای سلامت بدن عبارتند از
* خاکشیر از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است. ملین و خنک کننده با آب سرد است.
* التیام دهنده زخم و جراحات و بهبود سلامت بدن است.
* در رفع اسهال روده و خونی و از بین بردن ترشحات زنانه و آب آوردن نسوج می‌توان استفاده کرد.
* برای درمان اسهال ساده کودکان شیرخوار و حفظ سلامت بدن آنها مفید است.
برای رفع اسهال ساده کودکان شیرخوار می‌توان مقدار یک قاشق غذاخوری خاکشی پاک کرده را در ظرفی ریخته بر روی آتش ملایم به هم بزنند تا خاکشی بو داده شود و سپس کمی آب و عسل به آن افزوده هر نیم ساعت یک قاشق چای خوری از آن را به کودک بخورانند.
* گرفتگی ادرار را برطرف می‌سازد و فربه کننده است. اگر با شیر تازه خورده شود، بدن را چاق می‌کند.
* تب بُر است.
* برای دفع کرم مفید است.
* خاکشیر التهاب کلیه را برطرف می‌کند. برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی از خاکشیر استفاده کنید. فواید چای سیاه برای سلامت بدن
* سرخک و مخملک را دوا می‌کند و موجب سلامت بدن می‌شود.
* صدا را باز می‌کند.
* دل مالش و دل ضعفه را از بین می‌برد.
* برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی از خاکشیر استفاده کنید.
* از گل‌ها و برگ‌های گیاه می‌توان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.
* سنگ کلیه را دفع می‌کند و موجب بهبود سلامت بدن می‌شود. برای دفع سنگ کلیه می‌توان خارشتر، خاکشیر و ترنجبین را با هم مخلوط کرده وصبح ناشتا خورد.
* تنظیم کننده دستگاه گوارشی بوده و ابتلاء معده را به بیماری‌ها مرتفع می‌سازد.
* خوردن آن سبب نیکویی رنگ و رخسار می‌گردد. در این صورت خاکشیر را با دو برابر وزن آن، شکر مخلوط کنید و تا ده روز بخورید.
* برای رفع بیماری‌های نقرس، ورم گوش و دستگاه تناسلی مفید است.
* به عنوان خنک کننده در امراض حصبه و آبله و افزایش سلامت بدن تجویز شده است.
* خاکشیر را بکوبید، شب موقع خوابیدن، کف پا تا مچ را با آن ضماد نمایید، در تسکین و بهبود فشار خون اثر دارد.
* روی ورم‌های سخت و سرطانی، پستان، چشم، نقرس و ورم گوش، ضماد نمایید.
* از دانه‌های خاکشیر به عنوان پادزهر به نحو زیر می‌توان استفاده کرد.
بزرگسالان معمولاً دانه خاکشیر را پس از پاک کردن و شستن کامل به مقدار 10 تا 20 گرم در آب خیسانده، صبح ناشتا با آب و عسل مخلوط و برای چند روز متوالی می‌نوشند.
* پنج گرم دانه را شسته و با گلاب یا آب خالص آن قدر بجوشانید تا شکفته شود و بعد آن را نیم گرم به مسموم بخورانید. به این صورت، قی آورده و ایجاد تهوع می‌نماید و این عمل را چند مرتبه تکرار کنید تا قی بند آید.
* خاکشیر برای برطرف کردن جوش‌های صورت خوب است.
برای برطرف کردن جوش‌های صورت که بعلت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد می‌شود باید جوشانده یک قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا بمدت دو هفته آن را میل کنید تا جوش‌ها از بین برود.
