کاسنی در اصل بومی جهان قدیم و بعداً در قاره آمریکا نیز بهصورت گیاه خودروی کنار جادهای درآمده، منشا اصلی این گیاه اروپای مرکزی، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید، آذربایجان و مناطق کوهستانی مانند استان کهگیلویه وبویراحمد در کوه دنا قابل رویدن است. هر گل کاسنی 18 تا 20 گل زبانهای منتهی به پنج دندانه دیده که در یک جام و غنچه واقع شدند ومیوه آن فندقه چهار سطحی نسبتاً مسطح و منتهی به مجموعهای از فلسهای بسیار کوچک بوده که این گیاه در نواحی مختلف به تفاوت به صورت یک ساله، دو ساله و چند ساله در میآید.از مشخصات آن این است که گلهایش در مقابل تابش نور خورشید حالت شکفته و باز شده به خود میگیرند، در حالی که هنگام غروب آفتاب یا موقع شب یا در هوای مه آلود و یا بارانی گلهای واقع در سطح جام به هم نزدیک میگردند و آن را به صورت ناشکفته جلوه میدهند. کاسنی مراقبت زیاد لازم ندارد. از نظر درمانی نیز ریشه ضخیم و گوشت دار و برگهای قاعده ساقه و حتی گل و دانه آن مورد توجه است که آن هم اگر از گیاه وحشی به دست آید ودر موقع خارج کردن ریشه کاسنی از زمین باید به این نکته توجه شود که ریشهها در آخر سال اول از زمین خارج اگر دیرتر به دست آید حالت گوشت دار بودن آن از بین رفته، سخت و چوبی و غیرقابل استفاده میگردد.
برگ کاسنی به موقعی از ساقه جدا شود و باید در مرحله رشد کامل باشد، در غیر این صورت رشد گیاه آسیب میبیند. کاسنی که در برخی از لهجههای محلی کاشنی هم خوانده میشود در زمینهای آهکی رسی با رطوبت کافی که به خوبی آن را شخم زده باشند بهتر رشد میکند. برای پرورش آن، دانه گیاه را در اوایل اردیبهشت بر روی خطوطی به فواصل 20 تا 40 سانتی متر از یکدیگر کاشته. انواع مختلف کاسنی وجود دارد و از آنها برگهای پهن و برخی دیگر برگهای مرج دار و منقسم دارند. قطعات ریشه کاسنی را معمولاً پس از بو دادن به صورت گرد درآورده مانند قهوه به مصرف میرسانند.
خواص کاسنی
خواص بیشمار کاسنی در فرهنگ گذشته تا به امروز برای ما مشهود بوده و کاسنی و عرق کاسنی، از دیرباز در میان ایرانیان جایگاه و منزلتی خاص داشته و همه مادربزرگها، در میان تمام شیشههای عطر و ادویه در مطبخ خانههایشان، عرق کاسنی را در کنار شاتره، گل گاوزبان، نعناع ودیگر عرقیات نگهداری میکردند. کاسنی از جمله گیاهانی است که در طب سنتی مصرف آن توصیه و به سلامت ما کمک شایانی میکند. طبع کاسنی سرد بوده.عرق این گیاه قلب، کبد و کلیه را فعال کرده و عرق کاسنی در تصفیه خون موثر وبرای طراوت و شادابی پوست و رهایی از جوش صورت نیز بسیار مفید بوده و نوشیدن یک فنجان را در یک لیوان آب سرد صبح و شب موثر میدانند.تمامی قسمتهای مورد استفاده کاسنی اعم از ریشه و برگ مصرف دارویی داشته و مصرف دم کرده کاسنی برگ و یا ریشه کاسنی به مقدار یک فنجان قبل از هر وعده غذایی اثر تقویتی بر معده داشته و اشتها را زیاد و برگ تازه کاسنی حاوی ویتامین «ث» فراوان بوده و از این رو مصرف آن التهابات لثه که ناشی از کمبود این ویتامین بوده را سریع تر بهبود میبخشد. برای بهبودی لثه تحلیل رفته، مالیدن عصاره گیاه با استعمال خارجی بر روی لثه توصیه شده وهمچنین شربت تهیه شده از جوشانده ریشه کاسنی برای سرفه های خشک و مقاوم با خلط غلیظ توصیه میشود. موجب کاهش کلسترول و LDL شده و اشتها را افزایش داده ،دارای خواص تببر ، مثر در ازبین بردن یرقان همان زردی است،اندام هوایی این گیاه مانند برگ و ساقه آن، برای هضم غذا ودرمان گرمازدگی مفید بوده ،همچنین در کشورهای اروپایی از ریشه و ساقههای جوان این گیاه به عنوان دمنوش بدون کافئین استفاده و میتواند حتی جایگزین قهوه و کاکائو میشود. ابن سینا، پزشک بزرگ مسلمان در مورد گیاه کاسنی و خواص آن چنین گفته است:کاسنی بازکننده و سموم کبد را باز کرده ، درمان کننده التهابات معده و پاک کننده مجاری ادرار، مالیدن آب کاسنی به محل های خارش بدن کمک کرده، غرغره کردن آب کاسنی گلودرد و تورم مفصلی را از بین میبرد، آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل شود .بهترین داروی تب های طولانی و مداوم بوده،ریشه آن در باز کردن و روان شدن اخلاط و از بین بردن ورم احشام موثر است و همچنین بهترین دارو برای آب آوردن شکم بشمار امده و در نفخ و تحلیل مواد نیز نافع است، ابتلا به قولنج را محفوظ نگه داشته و توان و نیروهای بدنی ر افزایش میدهد، این گیاه در ضعف اعصاب، ضعف چشم و فشار خون تاثیر بسزایی دارد، رحم را به وظیفه طبیعی خود وا می دارد ودر حفظ جوانی تاثیر بسزایی داشته.خوردن تمام گیاهان دارویی باید به اعتدال مصرف شوند. برگ گیاه زهر طحال را از بین برده و كیسه صفرا، یرقان و دردهای معده و كبدی را معالجه میكند .
"در احایث بسیاری آمده کسی که فرزند پسر خواهد کانسی فراوان بخورد این گیاه به دلیل قلیایی کردن محیط رحم کروموزم yرا زنده نگه میدارد."
تاثیر کاسنی بر سیستم گوارشی
از دلایل گنجاندن کاسنی در رژیم غذایی تاثیر آن در بهبود عملکرد سیستم گوارشی بوده. کاسنی حاوی اینولین است که پروبیوتیکی قویست. پروبیوتیکها طبقه خاصی از باکتریهابوده که بر خلاف دیگر باکتری ها که موجب بیماری میزبان می شوند، در واقع برای میزبان نیزمفیدند. اینولین به مقابله با برخی باکتریهای مربوط به روده و گوارش می پردازد از جمله بیماری رفلاکس اسیدی، سوء هاضمه و سوزش معده زیرا کاسنی، فعالانه میزان اسیدی بودن بدن را تقلیل داده.
تاثیر کاسنی بر بیماریهای قلبی
اینولین علاوه بر مفید بودن بر سیستم گوارشی باعث کاهش میزان کلسترول مضر(LDL) بدن نیز می شود. این ماده شیمیایی مضر در خون که به LDL معروف است یکی از دلایل عمده تصلب شریان و فشار خون بالاست زیرا هنگامی که به سرخرگها و سیاهرگها میرسد به نوعی مانع از گردش خون میگردد، همچنین میتواند زمینه سازِ حملههای قلبی و مغزی نیز شود. نکته بسیار جالب اینکه، فعالیت معبر شیمیایی ویژه اینولین برای کاهش ماده شیمیایی موسوم به کلسترول مضر نادر بوده ، مگر آنکه فرد کربوهیدرات فراوانی مصرف کرده باشد . بنابراین در این مورد تاثیر آن چندان هم سودمند نبوده .همچنین مملو از فنول هایی می باشد که در بررسیهای گسترده ای اثبات شده و از جمله عوامل مانع از لخته شدن خون و بی نظمی ضربان قلب نیز می شود. فنول ها خواص آنتی اکسیدانی دارند . مطالعاتنشان داده که مصرف قهوه با عصاره کاسنی به طور قابل توجهی بیش از قهوه های متداول توازن سلولهای خون و پلاسمای خون را در بدن بهبود بخشیده و احتمال بروز بیماری قلبی عروقی را بسیار کاهش میدهد.
تاثیر کاسنی بر پیشگیری از سرطان
عصاره کاسنی موجب کاهش رشد تومورهای سرطانی شده ، گزارشات اخیر حاکی از آن است که شهد موجود در کاسنی از کیفیتی برخوردار بوده که اجازه رشد به تومورها را نداده و از خواص آنتی اکسیدانی بالایی برخوردار است. پلی فنولها کاسنی، تاثیرات مثبتی بر پیشگیری از انواع مختلف سرطان از جمله سرطان سینه و سرطان های مرتبط با روده را دارد.
تاثیر کاسنی بر کاهش وزن
گیاه کاسن دارای فروکتوز بوده و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است و اگر در برنامه غذایی گنجانده شود همین فیبر موجود در کاسنی تاثیر بسزایی در تحرکات روده ودر درمان یبوست را دارد وبه کنترل و کاهش وزن کمک شایانی میکند. هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینهای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذاجویانه مرتبط است، کمک میکند. مصرف کاسنی موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم میشود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن میباشد و برای حفظ تناسب اندام مناسب است.
تاثیر کاسنی بر سیستم ایمنی
کاسنی خواص تقویت کنندهای نیرومند برای سیستم ایمنی بدن داشته. تاثیرات آنتی باکتریال نیرومندی بر روی برخی از باکتریهای خطرناک و مقاوم از خود نشان داده و در ضمن پلی فنول موجود در کاسنی نقش آنتی اکسیدانی و زدایندگی رادیکالهای آزاد در رگهای خونی که زمینه ساز انوع بیماریها یا امراض است را ایفا که از جمله این بیماریها میتوان به بیماریهای قلبی و سرطان اشاره نمود.
مضرات مصرف کاسنی
مصرف طولانی مدت فرآوردههای کاسنی موجب افت فشار خون و افزایش ترشحات صفرا میگردد و همچنین باعث انقباض عضلات رحمی شده، مصرف آن در دوران بارداری احتمال زایمان زودرس را تقویت نموده. اگر از سنگ صفرا رنج میبرید مصرف زیادی آن این مشکل را تشدید داده ودر بهار واکنشهای آلرژیک را نیز بیشتر میکند.