سر و صدای معده که شنیده میشود، دلایل مختلفی میتواند داشته باشد: حركت طبیعی غذا در طول مجاری گوارش همزمان با انقباض دیواره معده و روده برای فرستادن غذا به سمت شكم میتواند تولید صدا كند. در این فرآیند، غذا تجزیه و برای هضم آماده میشود. همچنین گاز معده و روده بر اثر هضم غذا و فعالیت باكتریایی ایجاد میشود و از طرف دیگر غذاهای غیرقابل هضم و مواد سخت میتوانند تولید صدا كنند. اگر صدای معده شدید و بلند باشد، اغلب با علائمی چون آروغ بلند، باد و نفخ شكم، درد شكمی و تغییر در حركات مانند اسهال یا یبوست همراه است كه میتواند بسیار آزاردهنده و حتی نشانه بروز اختلالات معدهای و رودهای زمینهای باشد. چرا با وجود رژیم و ورزش سایزتان کم نشده است؟
از دیگر عوامل بروز صدای معده میتوان به این موارد اشاره كرد:
حركات بیش از حد معده و روده علت صدای معده :
این حالت زمانی رخ میدهد كه مكانیسم دودی شكل معده و روده بیش از حد صورت میگیرد و همین مساله باعث میشود، غذا با سرعت بیشتری جلو رانده و وارد روده شود و صدای معده ایجاد شود. در این حالت، هضم غذا تحتتاثیر قرار میگیرد. حركات بیش از حد روده و معدهمان اغلب با اسهال همراه بوده و ممكن است نتیجه عفونتهای التهابی روده، حساسیتهای شیمیایی مانند مصرف بیش از حد الكل، مسمومیتهای غذایی و سمهای بلعیده شده، سندرم روده تحریكپذیر، مشكلات روانتنی مانند اضطراب، استرس، ترس و…، حساسیتها مانند انواع حساسیتهای غذایی باشد.
انسداد نسبی روده علت صدای معده :
حركت غذا از مسیر تنگ شده به سمت روده ممكن است باعث بروز صداهای غیرعادی شود. این حالت زمانی رخ میدهد كه عضلات روده سعی میكنند غذا را از این مسیر تنگ و باریك عبور دهند. از علل بروز این انسداد میتوان به تومورها، تنگی روده و اجسام خارجی اشاره كرد.
ایجاد گاز بیش از حد علت صدای معده :
ایجاد گاز بیش از حد در روده به دلایل مختلفی چون مصرف زیاد غذاهای گازدار و رشد زیاد باكتریها درون روده و آروغ زدنهای شدید اشاره كرد. حركت گاز با مایع ایجاد شده از غذا درون روده همراه با حركت حبابهای گاز در روده میتواند ایجاد صدای غرغر كند.
ایجاد مایعات بیش از حد علت صدای معده :
تحمل نكردن برخی غذاها میتواند حالتی ایجاد كند كه مایعات توسط روده جذب نشود و نتیجه آن بروز اسهال آبكی است كه بیشتر به دلیل مسمومیتهای باكتریایی ایجاد میشود.
سوءهاضمه و جذب نشدن مناسب غذا علت صدای معده :
هر دو عامل میتواند باعث بروز گاز و مایعات بیش از حد درون معده و روده شود.
از دیگر عوامل سر و صدای معده و روده، میتوان به بلع هوا اشاره كرد. در حالت عادی، هیچكس به طور عمد هوا را وارد شکم نمیكند، اما در شرایطی مثل حرف زدن، همیشه مقداری هوا وارد میشود. هنگام حرف زدن، هوای بیشتری وارد دهان میشود و سروصدای زیادی در شکم و روده ایجاد میكند. این افراد، زیاد آروغ میزنند. هنگام غذا خوردن و حرف زدن و نیز زمان سیگار كشیدن و آدامس جویدن بیشتر چنین اتفاقی میافتد.
اما شایعترین حالت زمانی پیش میآید كه احساس گرسنگی میكنید و بهاصطلاح میگویید «روده كوچیكه روده بزرگه رو میخوره»! این سر و صداها، ناشی از هوای بلعیده شدهای است كه در رودهها به حركت درمیآیند. علاوه بر این، برخی غذاهای فیبردار شامل انواع میوهها و سبزیها، لوبیا، آبمیوه و غذاهای حاوی سوربیتول، نوعی شیرینكننده، گاز زیادی تولید می كنند.
آیا صدای معده نگران كننده است؟
صدای معده که به طور طبیعی شنیده میشود، كاملا بیخطر است و علت خاصی ندارد و فرآیند طبیعی بدن در هضم غذا محسوب میشود.
زمانی كه احساس گرسنگی كرده یا میل به غذا خوردن پیدا میكنیم یا حتی فكر غذا به ذهنمان خطور میكند، سیستم گوارش به مغز پیام میفرستد تا به تمام سیستمهای مربوطه سیگنال فرستاده، آنها را آماده دریافت غذا كند.
این عمل باعث میشود ماهیچههایی كه در جهت شکم و رودهها قرار دارند، شروع به حركت كرده، مایعات هضمكننده را ترشح كنند كه پس از آن با هوا و گاز ایجاد شده در روده تقابل مییابند. بیشتر مواقع این فرآیند آرام و بیصدا صورت میگیرد، ولی گاهی سر و صدای آن بلند میشود.
به طور كلی این صداها آزاردهنده نیست، اما اگر پس از مدتی متوجه تغییر در نحوه این صداها شدید، بهتر است به مدت دو تا سه هفته به غذاها و نوشیدنیهایی كه مصرف میكنید، دقت كرده، این موارد را یادداشت كنید.
ارتباط این صدای معده با غذایی كه میخورید و ارتباط آن قبل، بعد و حین غذا خوردن، استرس یا ناراحتی یا از دست دادن یكی از وعدههای غذایی را دقیق یادداشت كنید، چرا كه همه این موارد میتوانند عامل بروز سر و صدای معده و روده باشند.
با توجه به این كه صدای معده و روده، نتیجه حركات زیاد یا كم شکم و روده است، جزو علائم غیرعادی به شمار میرود و باید توسط پزشك بررسی شود. به عنوان مثال، اگر دچار افزایش حركات روده شوید و پس از مدتی این صداها قطع شود، شك كنید كه شاید رودههای شما دچار انسداد شده یا بافت آن بر اثر گرفتگی از بین رفته باشد.
عوامل متفاوتی در افزایش و كاهش حركات روده و در نتیجه صدای معده و روده نقش دارند كه بیشتر آنها نیازی هم به درمان ندارند، اما برخی مواردی كه نیاز به درمان دارند، عبارتند از: انسداد عروق خونی كه مانع جریان مناسب خون میشود، انسداد روده ناشی از فتق، تومور و چسبندگی و كاهش فعالیت اعصاب موجود در روده بر اثر انسداد عروق خونی، انسداد روده، عفونت و…
موارد زیر عواملی هستند كه باعث ایجاد صداهای خفیف در روده و معده میشوند. داروهایی مانند خوابآورهای كدئیندار كه حركات روده را كند میكنند، بیهوشی عمومی، بیهوشی نخاعی و جراحیهای شكمی. در نقطه مقابل، عواملی كه صداهای بلند معده و روده را ایجاد میكنند، عبارتند از اسهال، حساسیت غذایی، خونریزی، عفونت التهابی روده و تورم همراه با زخم روده.
آیا میتوان مانع تولید گاز معده شد
برخی مواد غذایی باعث تولید گاز در شکم و روده میشوند. مصرف نكردن این مواد میتواند تاثیر بسزایی در كاهش میزان تولید گاز داشته باشد. نوشیدنیهای کافئین دار باعث کاهش التهاب میشوند
از این قبیل مواد میتوان به كلم بروكلی، لوبیا و نوشیدنی گازدار اشاره كرد. برخی افراد به مواد لبنی هم حساس هستند.
نوشیدن زیاد آب میتواند شما را آرام كند. در ضمن بهتر است استرس و اضطراب خود را كاهش دهید؛ چراكه اضطراب، مقدار بلع هوا و در نتیجه صدای معده و روده را افزایش میدهد.