خمیردندان عمری طولانی دارد که به دوران یونان و روم باستان بازمیگردد. این اقوام از خرده استخوان یا صدف برای تمیزکردن دندانهای خود استفاده میکردند. ساخت نخستین خمیردندان واقعی را به ابوالحسن علی بن نافع معروف به زریاب دانشمند، شاعر و نوازنده ایرانی نسبت میدهند که در قرن 9 بعد از میلاد زندگی میکرد و بیشتر به واسطه دانش خودش در عرصه موسیقی شناخته شده است اما ترکیب خمیردندان ابداعی او بهدرستی مشخص نیست. خطرات سفید کردن دندان ها با پودرهای سفید کننده
خمیردندان ضدحساسیت
حساسیت دندانی مشکلی نسبتا رایج بین بیماران محسوب میشده است اما رواج فراوان استفاده از خمیردندانهای ساینده و سفیدکننده و همچنین درمانهای غیراصولی بلیچینگ بر تعداد بیماران با دندانهای حساس افزوده است. در نتیجه برای حل این مشکلات خمیردندانهای ضدحساسیت بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتهاند. این خمیردندانها حاوی موادی نظیر نیترات پتاسیم، استرانتیم استات، کلسیم سدیم فسفوسیلیکات،کربنات کلسیم یا حتی ترکیبات فلوراید هستند که یا بهطور مستقیم باعث کاهش حساسیت اعصاب حسی دندان میشوند یا با تسریع بازسازی ساختار معدنی دندان، شدت تحریکات وارد بر اعصاب دندان را کاهش میدهند. اغلب دندانپزشکان بهجای خمیردندانهای سفیدکننده یا ساینده استفاده از این خمیردندانها را پیشنهاد میکنند. لاک سفید کننده دندان
اهمیت نوع خمیردندان مصرفی
برخلاف تصور بسیاری از مردم خمیردندان در بهداشت دهان و دندان نقشی مکمل برعهده دارد و وظیفه اصلی برعهده مسواک و نخ دندان است. در واقع اگر کسی بدون خمیردندان هم مسواک بزند اما این کار را بهدرستی انجام بدهد تفاوت فاحشی در نتیجه آن اتفاق نخواهد افتاد. امروزه آنچه از خمیردندان انتظار میرود بیشتر به ترکیب مواد دارویی و کیفیت و مقدار مواد ساینده آن بازمیگردد. غیر از اینها، خمیردندان کاری مهمتر از یک صابون و خوشبوکننده انجام نمیدهد.
محدودیتهای خمیردندان سفیدکننده
یکی دیگر از مسائل روز عرصه بهداشت دهان و دندان به خمیردندانهای سفیدکننده مربوط میشود. در این خمیردندانها موادی از قبیل دیاکسید تیتانیوم یا ترکیبات پراکسید هستند. در این خمیردندانها مواد سفیدکننده روی سطح دندانها رسوب کرده و باعث سفیدشدن موقتی دندان میشوند. باید توجه داشت این خمیردندانها نمیتوانند بد رنگیهای شدید یا بد رنگی ناشی از پوسیدگی یا جرم را از بین ببرند.
خمیردندانهای ضدجرم
اصولا یک خمیردندان باید در حدی حاوی مواد ساینده باشد تا بتواند عملکرد مسواک را در تمیزکردن دندانها بهبود بخشد. ولی مقدار بیش از حد مواد ساینده باعث سایش مینا و عاج دندان شده و بیمار را با مشکلات متعددی روبهرو میکند. یکی از انواع خمیردندانهایی که در بازار به وفور یافت میشود خمیردندانهای ضدجرم است که به نام خمیردندان سیگاریها شناخته میشود. شرکتهای سازنده خمیردندانهای ضدجرم مدعی تاثیرگذاری بیشتر و بهتر محصول خود هستند و برای هرچه سفیدتر شدن دندانها بهطور مداوم بر مقدار و ابعاد ذرات ساینده موجود در خمیردندان میافزایند؛ مسئلهای که مورد تایید بسیاری از کارشناسان علوم دندانپزشکی نیست.
دندانهایتان را سمباده نزنید
متاسفانه بهدلیل اطلاعرسانی ناکافی و نادرست از یک سو و حجم باورنکردنی تبلیغات در مورد این قبیل خمیردندانها، عوارض استفاده از خمیردندانهای سفیدکننده و ضدجرم روزبهروز در حال افزایش است. بهدلیل اطلاعرسانی نادرست بیماران تصور میکنند هرچه بیشتر و محکمتر با این قبیل خمیردندانها مسواک بزنند دندانهای سفیدتری خواهند داشت. بنابراین در دفعات زیاد با قدرت زیاد و با مسواکهای سفت مسواک میزنند. چنین کاری دقیقا مثل این است که کسی با یک سمباده بخواهد دندانهایش را تمیز کند! با این کار به مرور زمان لثه نازک روی طوق دندانها تحلیل رفته و طوق دندانها ساییده میشوند و به نظر میرسد ارتفاع دندان اضافه شده است. در عین حال طوق دندانها بر اثر شدت مسواکزدن از بین رفته و حالتی گودافتاده شبیه کاسه ایجاد میشود. در عین حال چون عامل اصلی رنگ سفید دندان ضخامت میناست با ساییدهشدن زیاد ضخامت مینا هم کم شده یا اینکه کاملا از بین میرود و به این ترتیب دندان نه تنها سفیدتر نشده بلکه زردتر هم میشود چون رنگ عاج که در زیر مینا قرار دارد زرد است و با کمشدن ضخامت مینا رنگ آن واضحتر دیده میشود و بیمار ناچار است درمانهایی پرهزینه و بعضا پیچیده را برای حل این مشکلات تحمل کند.
اگر دندانهایتان زرد شده است چه کنید؟
این روزها روشهای مختلفی برای سفید کردن دندانها وجود دارد، ولی بهترین حالت سفید کردن در مطب پزشک است در این حالت با مواد سفید کننده با درصد بالای اشعه و لیزر دندانها را سفید میکنند، بعد مواد خاص به فرد میدهند تا این سفیدی حفظ شود این سفیدی از ۸ ماه تا یک سال باقی میماند این مدت کاملا وابسته به مواد سفید کننده و عادات غذایی فرد دارد. فردی که چای و قهوه نمیخورد یا به طور کلی از غذاهای رنگی پرهیز میکند مدت بیشتر طول میکشد، کسی که سیگار میکشد به سرعت سفیدی دندانهایش را از دست میدهد. اما این سفید کردن به همه توصیه نمیشود، کسانی که به خوبی بهداشت دندان را رعایت نمیکنند یا دندانهای پرشده و پوسیده زیاد دارند بهتر است از این عمل استفاده نکنند یا کسانی که دندانهای جلویی روکش شده دارند یا مشکلات لثه دارند نباید بیلیچینگ کنند چون اصولا نباید روی دندانهای مشکل دار کار زیبایی انجام داد.
سفیدکنندههای خانگی دندان موثر هستند؟
در مطب سفیدکنندههایی که استفاده میشوند بین ۳۵ تا ۴۰ درصد قدرت سفیدکنندگی دارد ولی سفیدکنندههایی که در خانه استفاده میشود نهایت ۱۰ تا ۱۲ درصد دندانها را سفید میکنند این میزان در خمیردندانهای خانگی از این هم کمتر است بنابراین نمیتواند خیلی موثر باشد. چون وقتی دندانی رنگ میگیرد رنگدانهها در منافذ دندانی نفوذ میکنند و تا زمانی که با استفاده از مواد قوی این رنگدانهها را از بین نبرید نمیتوانید با سفیدکنندههای خانگی خیلی رنگ دندانها را باز کنید، یعنی تا وقتی رنگ دندانها باز نشده باشد راه چندان موثری برای سفید کردن آنها وجود ندارد.
چگونه دندانهایتان زردتر نشود؟
خمیردندانهای سفیدکننده یا مواد طبیعی سفید کننده داخل خانه به دندانها کمک میکنند که بیشتر رنگ نگیرند ولی رنگ دندانها را کم نمیکند. همچنین باید رژیم غذایی خود را نیز عوض کنید زیرا موادی چون سیگار ، چای ، قهوه و…. به دندان های شما رنگ میدهند.
باید و نبایدهای خمیردندانهای سفیدکننده
اگر می خواهید از خمیردندانهای سفید کننده استفاده کنید باید یکی در میان استفاده کنید یعنی؛ یک دوره خمیردندان سفید کننده بزنید بعد که تمام شد یک دوره از خمیردندان معمولی استفاده کنید تا مینای دندانها آسیب نبیند و مواد ساینده آن، مینای دندانها را از بین نبرد.
همچنین اگر می خواهید از این خمیردندان ها استفاده کنید باید تنها یک بار در روز به کار برید و این یک بار بهتر است که صبح ها باشد چون خمیردندان های سفید کننده حاوی موادی است که بهتر است شب در دهان باقی نمانند وچون این گونه مواد مخاط دهان را می سوزاند اگر هنگام صبح از آن استفاده کنید تاثیر بهتری خواهد داشت.
این نوع خمیر دندان حاوی مواد سایندهای است که دندانها را با زدودن لکهها از روی سطح دندان، سفید و درخشان میکند. اثر استفاده درازمدت از خمیردندان سفید کننده هنوز مشخص نشده است.
یکی دیگر از مسائل روز عرصه بهداشت دهان و دندان به خمیردندانهای سفیدکننده مربوط میشود. در این خمیردندانها موادی از قبیل دیاکسید تیتانیوم یا ترکیبات پراکسید هستند. در این خمیردندانها مواد سفیدکننده روی سطح دندانها رسوب کرده و باعث سفیدشدن موقتی دندان میشوند. باید توجه داشت این خمیردندانها نمیتوانند بد رنگیهای شدید یا بد رنگی ناشی از پوسیدگی یا جرم را از بین ببرند.
وقتی لایه رویی این روزنهها برداشته میشود، به سرما و گرما واکنش نشان میدهند و شما احساس درد میکنید. خمیردندانهایی که مخصوص دندانهای حساس هستند، این روزنهها را پر میکنند و احساس درد را از بین میبرند، ولی خمیردندانهای سفیدکننده عکس این کار را انجام میدهند.
اگر نمیتوانید خمیردندان سفیدکنندهتان را کنار بگذارید، راههایی وجود دارد که میتوانید آسیبهای آن را به حداقل کاهش دهید. برای این کار از یک خمیردندان سفیدکننده ملایم و مسواک بسیار نرم استفاده کنید تا خاصیت سایندگی آن را کاهش دهید. درضمن به طور مرتب از این خمیردندان استفاده نکنید و گاهی خمیرهای معمولی را جایگزین آن کنید. درضمن بهتر است از خمیرهای حاوی فلوراید استفاده کنید که به تقویت مینای دندانتان کمک میکنند.
مواد تشکیل دهنده خمیردندان
بیایید با هم خمیردندان را به اجزاء تشکیل دهنده آن تجزیه کنیم:
فلوراید
فلوراید به تنهایی هیچ تاثیری بر تمیز کردن دندان ندارد، اما به از بین بردن پلاک کمک میکند که به صورت فیلم باکتریایی هر روز روی دندانها و لثهها جمع میشود. ماندن پلاک روی دندانها بیماری لثه و پوسیدگی دندان را در پی دارد. فلوراید با تقویت مینای دندان از پوسیدگی جلوگیری میکند.
کف
سولفات لاریل سدیم یا صابون بافتی انبوه و خامهمانند دارد و احساس تمیز شدن را ایجاد میکند. با این حال مواد فعال در سطح کف خمیردندان کافی نیست تا طعم ناخوشایندی را که روی دندانها ایجاد میشود از بین ببرد. اگر این حبابها پاک شود، خواهید دید که بافت ظریف لثه زیر آنها نیز ساییده و خونآلود شده است.
ذرات ساینده
در اکثر خمیردندانها از سیلیکای آبپوشی شده به عنوان عامل ساینده دندانها استفاده میشود، به احتمال زیاد در بستههای "غیر قابل خوردن" با این دانههای ریز تسبیحمانند برخورد کردهاید. سیلیکا با توجه به اندازه و شکل ذرات، مادهی سفید کننده اکثر خمیردندانها است. اما خمیردندان سفید کننده نمیتواند دندانها را به اندازه عمل جرمگیری توسط متخصص سفید و درخشان کند، چون فقط سطح دندانها را تمیز کند.
حساسیتزداها
با افزودن نیترات پتاسیم یا فلوراید قلع به خمیر دندان حساسیت دندانها به سرما، گرما، شیرینی یا ترکیبی از این محرکها کاهش مییابد. البته چنانچه بیمار از دندان درد رنج ببرد، خمیر دندان ضدحساسیت درمانی موقتی است.
کنترل کننده جرم
اگر خمیردندان طعم تند و سوزانندهای دارد، احتمالاً حاوی تتراسدیم پیروفسفات یعنی مادهای است که اجازه نمیدهد نمکهای کلسیم فسفات (جرم) پشت دندانهای پیشین فک پایین جمع شود. یکی از مشکلات خمیردندانهای جرمگیر این است که ماده فعال برای موثر بودن باید در شوینده (دترجنت) قویتر از حد متعارف حل شود، به همین دلیل استفاده از این نوع خمیردندان برای دندانهای حساس به pH بالا مناسب نیست.
تری کلوزان
این ماده ضدمیکروبی عفونتهای بین لثه و دندان را کاهش میدهد. اضافه کردن تری کلوزان به خمیردندان نیز مانند فلوئور هر چند ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد، اما سودمندی آن بر مضر بودنش غلبه میکند.
دلیل مضر بودن خمیردندان
اجازه دهید این نکته را همین ابتدا روشن کنیم که مشکل از خمیردندان نیست، این شما هستید که آن را درست مصرف نمیکنید. تاثیرگذاری خمیردندان تابعی از شیوه استفاده شما است.به خاطر داشته باشید که خمیردندان در وهله نخست فراوردهای زیبایی است و به خودی خود دندانها را تمیز نمیکند.
استفاده بیش از حد
خمیردندان را به اندازه نخود روی مسواک قرار دهید. کف بیش از حد اجازه نمیدهد محل قرار گرفتن دندانها را ببینید.
وقت نگذاشتن برای مسواک زدن
حداقل دو دقیقه برای مسواک زدن وقت بگذارید. اگر مسواک زدن را سرسری بگیرید و حتی دو دقیقه زمان برای آن صرف نکنید، مطمئن باشید که تمام سطوح را تمیز نخواهید کرد. خوشبو شدن دهان لزوماً به معنای تمیز شدن دندانها نیست.
توجه نکردن به تمام دندانها
برخی افراد در مدت دو دقیقه چند بار چهار بخش از دندانها را چند بار مسواک میزنند، اما به شصت درصد بقیه هیچ توجهی نمیکنند. دقت کنید که مسواک باید با تمام دندانها تماس داشته باشد، چون سایش حاصل از مسواک است که دندانها را تمیز میکند و صرف قرار گرفتن خمیردندان روی آن تاثیری در تمیزی ندارد. پلاک زائدهای است که باید آن را بسابید تا از روی دندان جدا شود. هیچ دهانشویه، خمیردندان، ژل، کرم یا پودری نمیتواند جایگزین توجه شما به تک تک دندانها و دقت در مسواک زدن بشود.
خمیر دندان سفید کننده مفید یا مضر
فواید و مضرات خمیر دندان ذغالی
ممنون از اینکه با زیبامون همراه بودین.