شاید همه ما بارها برای درمان بیماریهای جسمانی به پزشک مراجعه کرده باشیم، اما زمانی که حرف از بیماریهای روانی میشود، از بازگوکردن آن واهمه داریم و اغلب از رفتن نزد روانشناس و روانپزشک طفره میرویم. ترس از انگ و بدنامی درپی مراجعه به مراکز روان درمانی، در بین مردان شیوع بیشتری نسبت به زنان دارد و اغلب مردان به دلیل موانع فرهنگی از بازگوکردن مشکلات روانی خود نزد مشاور و روانشناس دوری میکنند. زندگی در کلانشهرهای اجتماعی مشکلات فراوانی را به دنبال دارد، آلودگی و شلوغی شهرها گاه موجب میشود شهروندان علاوه بر مشکلات جسمانی، با مشکلات روحی و روانی دستوپنجه نرم کنند. رشد سریع جمعیت، شهرنشینی و مهاجرت، روزبهروز بر فشارها، مسائل و مشکلات روانی و اجتماعی افراد جامعه میافزاید و جهان شاهد تغییرات عمده در اپیدمولوژی بیماریهای روانی، در صدر عوامل ایجادکننده ناتوانی و سالهای در معرض بیماری است. ورزش های مفید برای افسردگی
افسردگی شایعترین مشکل روانی
بیماری افسردگی یکی از شایعترین بیماریهای روانی در بین افراد است. شیوع و اهمیت این بیماری در بین افراد به قدری بااهمیت است که در سالجاری، محور و موضوع اصلی روز جهانی بهداشت بر بیماری افسردگی گذاشته و شعار «افسردگی؛ بیایید صحبت کنیم» برای آن انتخاب شد. آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت نشان میدهد ۳۲۲میلیون نفر در جهان از بیماری افسردگی رنج میبرند و تعداد آنها از سال٢٠٠٥ تا ٢٠١٥، ١٨درصد افزایش داشته است. این روند افزایشی، اهمیت توجه به این بیماری را در دهه اخیر بیشتر کرده است. نزدیک به نیمی از این جمعیت افسرده در آسیای جنوبشرقی و غرب اقیانوس آرام زندگی میکنند. بیشترین میزان افسردگی در مناطق مورد بررسی سازمان بهداشت جهانی، در گروه سنی ٥٥ تا ٧٤سال گزارش شده که میزان افسردگی در این گروه ٧,٥درصد برای زنان و ٥.٥درصد برای مردان است. توصیه های تغذیه ای برای درمان افسردگی
سکوت مرگبار افسردگی
در حقیقت، وقتی صحبت از سلامت روان میشود، زنان به دلیل ابراز عواطف، احساسات و دغدغههای روانی خود بیشتر از مردان مورد توجه قرار میگیرند، غافل از اینکه درصد قابلتوجهی از مردان با مشکلات روانی درگیر هستند و متاسفانه مردان از ترس متهمشدن به ضعف و ناتوانی، کمتر از زنان به روانپزشک و مشاور مراجعه میکنند و مراجعه به مراکز روان درمانی را به دلایل مختلف ازجمله باورهای غلط اجتماعی و فرهنگی به تأخیر میاندازند. درحالیکه سلامت روان در مردان موجب شادی، نشاط و بالارفتن حس اعتمادبهنفس در آنان میشود و فقدان آن اضطراب، استرس، دلهره و ناامیدی از زندگی را به همراه خواهد داشت. به همین علت توجه به سلامت روانی مردان با تاکید بر پیشگیری از استرسهای شغلی، کاهش افسردگی و اضطراب، ارتقای مهارتهای زندگی و روابط بین فردی در خانواده از مهمترین اهداف نظام سلامت در هر جامعه است. اغلب مردان تا زمانی که بیماری افسردگی آنها به شکل مشکلات جسمانی نمود پیدا نکند، به فکر درمان آن نیستند و از ابراز مشکلات روحی و روانی خود طفره میروند. در حقیقت، عدم بازگویی مشکلات روحی و پشت گوش انداختن بیماری افسردگی در مردان سبب میشود این بیماری در بین آنها تا مراحل بحرانی پیش رود و گاه منجر به خودکشی شود. آمار و ارقام نشان میدهد، مردان مبتلا به افسردگی چهار برابر بیشتر از زنان احتمال دارد که اقدام به خودکشی کنند. نادر رحیمی، روانشناس معتقد است: افراد به دلایل مختلفی به افسردگی مبتلا میشوند، این دلایل و علتها در بین زنان و مردان و گروههای سنی مختلف متفاوت است. افسردگی میتواند ناشی از عوامل بیولوژیکی و زیستی باشد یا اجتماعی. سنین مشخص و بحران ناشی از این سنین همانند دوران نوجوانی و ٤٠سالگی، استرس در مدرسه، محل کار یا خانه، شکست در رسیدن به اهداف زندگی، مشکلات اقتصادی، بیکاری، ازدستدادن و تغییر شغل، دچارشدن به بیماریهای مختلف و احساس ناتوانی، ترک موادمخدر یا الکل، مرگ اعضای خانواده یا دوست، مهاجرت، بازنشستگی، مشکلات زناشویی و طلاق از مهمترین علل شیوع افسردگی در مردان است. در این مواقع که خطر احتمال افسردگی بالا میرود، عدم حمایت خانواده از فرد میتواند به این امر دامن زند. مردان در مواجهه با این مسائل باید با بازگوکردن مشکلات خود با اطرافیان و در بهترین شرایط با مشاور، شجاعت به خرج دهند و سعی در تغییر سبک زندگی خود داشته باشند، چراکه مطالعات نشان میدهد افسردگی و استرس با سبک زندگی و نوع شغل افراد ارتباط قوی دارد و آنها میتوانند با ورزش منظم، رژیم غذایی سالم حاوی کربوهیدراتها، ویتامینها، سبزیجات، امگا٣ و میوهها به همراه خواب کافی، استرس و افسردگی را به حداقل برسانند. درمان افسردگی با ورزش
نوع شغل و افسردگی
مطالعات گسترده در زمینه علل اجتماعی افسردگی نشان میدهد نوع شغل یکی از مهمترین علل ایجادکننده افسردگی است. مشاغلی که در آنها، دستمزد افراد پایین است مانند کارگری، مشاغلی که فرد در آن امنیت شغلی ندارد مانند بازیگری، مشاغلی که فاقد تنوع است مانند حسابداری و کارمندی و مشاغلی که با مشکلات افراد جامعه درگیر میشوند مانند پزشکی، مددکاری و پرستاری شیوع افسردگی بیشتر است.
چند زنی و افسردگی
مطالعه نعیما محمدی و خان محمد آسکانی در شهرستان سرباز از توابع استان سیستانوبلوچستان، در سال ٩٤ نشان میدهد سلامت روانی بر مردانی که یک یا دو همسر دارند بیشتر از مردانی است که ٣ یا ٤ همسر دارند. چند زنی با افزایش تنش خانوادگی، رقابت ناسالم و چشم و همچشمی موجب افزایش خشونت، اضطراب و افسردگی مردان میشود و نمیتواند سلامت روانی را برای مردان خانواده به همراه بیاورد. مطالعه و مقایسه میزان سلامت اجتماعی و روانی مردان در شهرستان سرباز نشان میدهد چندهمسری سلامت روانی مردان را کاهش میدهد. در شرایط کنونی رسم چندزنی، برخلاف گذشته، با افزایش اعتبار اجتماعی مرد، رفاه اقتصادی خانواده، مشارکت همدلانه اعضای خانواده و سلامت روانی مردان همراه نیست و به کلی تغییر کارکرد داده است.
بحران ٤٠ سالگی در مردان
٤٠ سالگی برای مردان مقطع مهمی در زندگی است همانطور که ٣٠ سالگی برای زنان. ٤٠سالگی از سنین میانی عمر افراد است و در این حولوحوش مردان در اوج فعالیتهای شغلی خود هستند و میتوانند به هماهنگی کامل فکری دست پیدا کنند. اما برخی تغییرات بیولوژیکی در آغاز دهه پنجم زندگی مردان ازجمله کاهش تودههای عضلانی، افزایش تحریکپذیری، بیحوصلگی، گرگرفتگی، وجود دردهای استخوانی، تكرر ادرار و ریزش مو میتواند به همراه یکسری از تغییرات در شیوه زندگی آنها ازجمله عدم تمرکز، کاهش انرژی، بیقراری، اضطراب، فقدان قدرت تصمیمگیری، احساس بیارزشی و ناامیدی زمینهساز بحران ٤٠سالگی و درنهایت افسردگی باشد. در این سن فرد احساس میكند زمان زیادی برای زندگی ندارد و در سالهای سپری شده عمر، دستاورد مهم و در خور انتظار خود یا اطرافیان و حتی جامعه نداشته است. حمید سعیدی، روانپزشک معتقد است که زنان در بیماریها و مشکلات روحی و روانی قویتر از مردان هستند، او میگوید: مردان با وجود اینکه از نظر جثه و حجم عضلات از زنان قویتر هستند، اما مقاومت آنها در برابر فشار روانی کمتر از زنان است. بحران ٤٠ سالگی یا بلوغ دوم در مردان، اگر به شیوه مناسبی حلوفصل شود، تغییرات مناسبی برای فرد ایجاد میکند و موجب رشد و شکوفایی او میشود. اما اگر فرد برخورد درست و مناسبی با بحران ٤٠سالگی نداشته باشد، این بحران به افسردگی بیولوژیکی تبدیل و گاه به خودکشی منجر میشود. بیشتر مردان تصور میکنند توجه به سلامت روانی یک ویژگی زنانه است و مردان بهطور بیولوژیکی در برابر بیماری قوی و مقاوم هستند، غافل از اینکه بیتوجهی به علایم اولیه فشار روانی بسیار خطرناک است و میتواند کشنده باشد. بهتر است مردان نسبت به بیان احساسات خود موضع درونگرایی نداشته باشند و در صورت مشاهده نشانههای افسردگی با صحبت و بیان این مشکلات نخستین قدم را برای درمان بردارند.
کلیشههای فرهنگی عامل عدم توجه مردان به سلامت
امیرحسین جلالی روانپزشک می گوید: نامگذاری هفتهای با نام هفته جهانی سلامت مردان، از آن جهت دارای اهمیت بسیاری است که مشاهدات شخصیام در کلینیکها و مطب نشان از آن دارد که مردان به نسبت زنان به سلامت خود کمتر اهمیت میدهند. بسیاری از مردان به اصرار یا حتی تهدید بسیار زیاد همسرانشان برای مشاوره مراجعه میکنند که این موضوع خود به تنهایی نشان از عدم اهمیت این مورد در میان مردان است. همچنین مواردی را داشتیم که فرد مراجعه به روانپزشک را دلیلی برای ضعف خودش میدانست. ضعفی که مانع بزرگی در ابراز مشکلاتش بود. این درحالی است که اگر فکر کنیم مردانگی به این است که فرد میتواند مشکلاتش را حل کند و نباید دم بزند، دچار اشتباه بزرگی شدهایم. یقینا افسردگی و اضطراب میتواند صلاحیت فرد را تحتتأثیر قرار دهد. فرد مضطرب اعتمادبهنفسش کم میشود و در نتیجه اگر نگران تصویر ذهنی خودش در میان دیگران است، باید هرچه زودتر برای رفع اختلالش دست به کار شود و اطرافیان هم از هیچ کمکی کوتاهی نکنند.