رمضان زمان آرامش و رفتن به فضایی روحانی است، اما سردرد ناشی از روزه داری میتواند فضای این ماه را برای بعضی خراب کند، بیاموزیم چگونه این مشکل را حل کنیم. بسیاری از افراد در ماه رمضان ممکن است دچار سردردهای خفیف یا متوسط شوند که ناشی از عواملی مانند هیپوگلیسمی، کم شدن کافئین، تغییر در الگوی خواب و استرس روزه گرفتن است. در یک مطالعه ی چهار ماهه که در دانشگاه مالایا انجام شد ( دو ماه قبل از ماه رمضان و یک ماه بعد از آن ) 83 نفر شدت و تعداد دفعات سردرد های خود را ثبت کردند. از این مطالعه نتیجه گرفته شد که 48% از افراد مورد مطالعه در ماه مبارک رمضان بیشتر احساس سردرد دارند.
سردرد اغلب بعد از ظهر و یا غروب درست قبل از باز کردن روزه اتفاق می افتد. شدت سردرد معمولا با گذشت روزهای روزه داری افزایش میابد. معمولا کسانی که در روزهای دیگر سال نیز تجربه ی سردرد را دارند بیشتر در خطر سردرد در ماه رمضان قرار دارند، اما کسانی هم هستند که سابقه ی سردرد یا میگرن ندارند اما در این ماه دچار سردرد میشوند. خبر خوب این است که میتوانید این سردردها را بدون شکستن روزه ی خود مدیریت کنید.
مهم‌ترین علل سردرد در روزه‌داری
کمبود خواب و استراحت
کاهش قند خون در طول روزه‌داری
کم شدن مصرف کافئین توسط افراد
کاهش مصرف سیگار و تنباکو
کم آبی
کم‌خونی
اما از دیدگاه طب سنتی علاوه بر موارد فوق مشکلات دستگاه گوارش و معده نیز علت شایعی برای سردرد ناشی از گرسنگی محسوب می‌شود. آماده کردن بدن برای رمضان
افرادی که شرایط روزه گرفتن را دارا هستند، رعایت موارد زیر برای پیشگیری از سردردشان توصیه می‌شود:
پیشگیری از سردرد در ماه رمضان
سردرد ناشی از کمبود خواب
نیاز به خواب مثل نیاز به غذا یک نیاز اساسی است، لذا در شبانه‌روز باید طوری برنامه‌ریزی کرد که خواب دست‌کم در حداقل لازم تأمین شود. تغذیه در ماه رمضان چگونه باید باشد
به هنگام ماه رمضان غالباً به اجبار تغییراتی در خواب و بیداری اکثر افراد پیدا می‌شود، لذا توصیه می‌شود که ساعات خواب طوری تنظیم شود که فرد دچار کم‌خوابی آزار دهنده یا پرخوابی زیان‌بخش نشود، تغییراتی که در هورمون‌ها در ساعات مختلف شبانه‌روز ایجاد می‌شود، اقتضا می‌کند انسان شب‌ها زودتر بخوابند و صبح‌ها زودتر برخیزند و در فاصله طلوع سپیده صبح تا هنگام طلوع آفتاب نخوابند.
همچنین از نزدیک غروب آفتاب تا هنگام مغرب شرعی زمان نامناسبی برای خواب است. اگر برای کسی مقدور باشد، خواب قیلوله (یعنی از حدود یک ساعت به ظهر مانده به مدت حدود نیم ساعت خوابیدن) اثر نشاط‌بخشی دارد. شادابی پوست در ماه رمضان
خواب با شکم پر بلافاصله پس از سحر توصیه نمی‌شود چرا که باعث پیدایش طعم نامطبوع در دهان، احساس کسالت و سردرد و بی‌نشاطی می‌گردد.
سردرد ناشی از کاهش قند‌خون در ماه رمضان
افرادی که در طول روزه‌داری به علت کاهش قند‌خون دچار سردرد میشوند باید وعده سحری را حتماً میل نمایند. اما در این وعده از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی فرآوری شده و شکر به مقدار زیاد بپرهیزند.
مصرف قندهای سریع‌الجذب مثل شکر سفید، نبات، شکلات و شیرینی تهیه شده در قنادی‌ها، باعث جذب سریع قند و بالا رفتن قند خون و ترشح زیاد انسولین و به دنبال آن پایین افتادن سریع قند خون می‌شود و در نتیجه اعتیاد به خوردن قند و شکر و شیرینی ایجاد می‌گردد.
همچنین پایین آمدن قند خون، موجب ترشح اپی‌نفرین از غدد فوق کلیوی شده به دنبال آن قند ذخیره شده در کبد به صورت گلیکوژن، به گلوکز تبدیل می‌شود تا کاهش قند‌خون جبران گردد.
در عین حال ترشح اپی‌نفرین با انقباضی که در دیواره عروق ایجاد می‌کند موجب سردرد و میگرن می‌شود.
سردرد به علت کم آبی در ماه رمضان
عدم مصرف مایعات به مقدار کافی و بروز کم‌آبی به خصوص در روزهای گرم تابستان در ماه رمضان، برای افراد چاق سردرد و میگرن، باعث تشدید بیماری می‌گردد؛ لذا مصرف میوه‌هایی مثل خیار، هندوانه، خربزه، انگور، گلابی، انار، سیب، به، آلبالو و زردآلو در فاصله بین افطار تا سحر توصیه می‌شود.
سردرد به علت کاهش مصرف کافئین در روزه داری
یکی از مهم‌ترین علل سردرد در طول ماه رمضان کاهش مصرف کافئین گزارش شده است. برای جلوگیری از این امر باید ۲ - ۳ هفته قبل از شروع ماه رمضان مصرف چای، قهوه و مواد دارای کافئین در رژیم غذایی خود را کاهش دهند تا به تدریج به دریافت مقدار کم آن در طول ماه رمضان عادت نمایند.
سردرد به علت کاهش مصرف تنباکو و سیگار در روزه داری
ماه رمضان الزاماً با تغییر در بعضی عادات همراه است. این ماه فرصت خوبی است تا عادت ناپسند مصرف سیگار و تنباکو توسط افراد ترک شود. با کم کردن مصرف این مواد از مدتی قبل از شروع ماه رمضان می‌توان از عوارض ترک ناگهانی آن در این ماه پیشگیری نمود.
سردرد به علت کم خونی در ماه رمضان
یکی دیگر از علل سردرد در ماه رمضان و در ماه‌های دیگر سال کم‌خونی است. بیماران دچار کم‌خونی با رعایت دستورات زیر می‌توانند در ماه رمضان روزه بگیرند:
شربت عسل با آب جوش (بدون لیموترش) بعد از سحری و قبل خواب میل شود.
همراه افطار و سحر و نیمه شب هر بار یک لیوان شربت شیره انگور رقیق شده با آب میل شود.
هفته‌ای ۲ بار هر بار ۱ / ۵ کیلو استخوان راسته گوسفندی بدون گوشت و بدون مغز حرام با نمک و پیاز و زردچوبه در دیگ زودپز با آب فراوان حدود ۱۰ - ۸ ساعت پخته تا استخوان‌ها کاملاً نرم شوند.
عصاره آن را گرفته و تفاله را دور بریزند. بعد از افطار و نیمه شب و بعد از سحری هر بار با یک استکان تا یک لیوان از آن بنوشند ویا در هنگام طبخ غذا، در آن بریزند.
شربت میوه‌های خونساز: عرق بیدمشک، عرق کاکوتی، عرق بادر نجبویه، عرق گل گاوزبان، عرق گزنه، عرق سیاه اسپرم، عرق ریحان هرکدام یک شیشه را به همراه آب انگور، آب آناناس، آب داخل نارگیل، انبه، لیموترش، آب سیب هر کدام ۲۵۰ گرم با هم مخلوط کرده و ۱۰ دقیقه روی شعله ملایم بجوشانند، سپس مقداری عسل خوب و اگر نبود شکر یا قند یا شکر سرخ اضافه و ۱۰ دقیقه دیگر جوشیده شود. نصف قاشق چایخوری پدر زعفران سائیده با قند خرد کرده اضافه شده و ۱۰ دقیقه دیگر بجوشانند. وقتی سرد شد در یخچال نگهداری و سحر و افطار و آخر شب هر بار ۱ استکان یا یک لیوان مصرف شود.
یک لیوان شیر با ۱ قاشق شیره انگور و ۱ قاشق مرباخوری بادام پوست کنده آسیاب شده مخلوط و شب هنگام خواب یا قبل از سحری میل شود.
پودر سبوس برنج یا گندم یا غلات به ازای هر فرد ۱ قاشق چایخوری در غذا‌ها ریخته و بپزند. هر تعداد از دستورات خونساز فوق که انجام شود به افزایش توان و قوت بیمار کمک کرده و سردرد را کاهش می‌دهد.
سردرد ناشی از مشکلات معده در ماه رمضان
کسانی که دچار مشکلات معده ناشی از تجمع صفرا در معده هستند، در هنگام گرسنگی دچار علائمی از قبیل: حالت تهوع، تلخی دهان، پیچش معده، تشنگی و سردرد میشوند، زیرا در هنگام گرسنگی طولانی مدت ریزش صفرا به معده افزایش می‌یابد.
سردرد به علت ضعف دهانه معده در ماه رمضان
این نوع سردرد نیز با گرسنگی و پس از برخاستن از خواب تشدید می‌یابد. در این بیماران اگر معده گرم است در غذا از آب غوره، سماق و یا آب انار استفاده کنند.
