فلزات سنگین مانند سرب، آرسنیک، جیوه، آلومینیوم، روی، کروم و آهن را میتوان در طیف وسیعی از محصولات مراقبت شخصی و آرایشی مانند رژلبها، خمیردندانهای سفیدکننده دندان، خطچشمها و لاکهای ناخن سراغ گرفت. برخی از این فلزات را به عمد و بعنوان ترکیب شیمیایی به این محصولات اضافه میکنند در حالی که برخی از آنها در اصل نوعی آلاینده هستند. قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین بدونتردید جای نگرانی دارد چرا که تماس با این مواد میتواند سلامت انسان را به مخاطره بیندازد. تاثیر بر میزان باروری، تاثیر بر سیستم ایمنی و سیستم عصبی از جمله مشکلاتی است که بدینواسطه ایجاد خواهد شد. 4 برند لوازم آرایش با قیمت مناسب
مطالعات بر روی جمعیتهای مختلف حیاتوحش نشان داده که سرب نهتنها باعث تغییر در میزان زاد و ولد بلکه حتی باعث تاثیر بر میزان مرگ و میر و رشد میشود. لوازم آرایش خود را به اشتراک نگذارید
رژلبها، خمیردندانهای سفیدکننده، خطچشمها، لاکهای ناخن، محصولات آرایشی مخصوص زیرسازی، کرمهای ضدآفتاب، سایههای چشم، رژگونهها، پوشانندههای گودی چشم، مرطوبکنندهها و حتی قطرات چشم میتوانند حاوی سرب یا سایر فلزات سنگین باشند. برخی از این فلزات سمی آلایندههایی هستند که در اثر فرآیند ترکیب شیمیایی حاصل میشوند در حالی که از برخی دیگر تنها به عنوان مواد رنگی استفاده میشود. اهمیت تعویض لوازم آرایش
بعنوان مثال کروم در بسیاری از محصولات آرایشی بعنوان ماده رنگی مورد استفاده قرار میگیرد یا اکسیدآهن متداولترین ماده رنگی است که از آن در ساخت سایههای چشم، رژگونهها و پوشانندههای سیاهی دور چشم استفاده میشود. برخی از ترکیبات آلومینیومی هم در رژلبهای براق و براقکنندههای ناخن کاربرد دارند.
نگرانیها از کجا منشاء میگیرند؟
همانطور که پیشتر هم اشاره شد، اصل نگرانی حضور همان فلزات سنگین از جمله سرب در لوازم آرایشی از جمله رژلبها است. فلزات سنگین در اصل نوعی کرسینوژن یا عامل سرطانزا هستند. سرب در بسیاری از لوازم آرایشی رنگی بالاخص رژلبها میتواند وجود داشته باشد. سرب یک فلز سنگین شناخته شده است که ثابت شده میتواند بر عملکرد سیستم عصبی تاثیرگذار باشد.
مطالعات نشان میدهد که سرب نهتنها باروری را در زنان بلکه حتی در مردان نیز کاهش میدهد. تغییرات هورمونی از جمله بارزترین تاثیرات ناشی از این ماده سمی است. یکی از نگرانیها این است که این ماده سمی میتواند از طریق جفت مادر به جنین منتقل شود و بر سیستم مغزی نوزاد تاثیر بگذارد یا حتی باعث سقطجنین شود. متاسفانه علیرغم هشدارهایی که ظرف سالهای اخیر نسبت به عدم استفاده از این ماده سمی داده شده، هنوز شرکتهای تولیدی لوازم آرایشی هستند که در محصولاتشان از سرب استفاده میکنند.
نظر به اینکه بسیاری از شرکتها نام ترکیبات سمی محصولاتشان را بر روی برچسب فروش کالا درج نمیکنند، لذا اطمینان از اینکه محصولی آلوده به مواد سمی یا فلزات سنگین است یا خیر کار چندان راحتی نیست. بهترین راه جهت پرهیز از مشکلات آتی این است که از محصولات آرایشی معتبر و دارای پروانه بهداشتی استفاده شود و مهمتر از آن اینکه مصرف لوازم آرایشی تا حد امکان کم شود.
در مورد کرمهای ضدآفتاب هم کم و بیش نگرانیهایی وجود دارد. بعنوان مثال کرمهای ضدآفتاب حاوی تیتانیوم دیاکسید و دیاکسید آهن که از آنها اغلب بعنوان گزینههای ایدهآل یاد میشود، تا مدتها عامل نگرانیهای جدی بودند.
کرسینوژنها در لوازم آرایشی
ترکیبات سرطانزا مانند فرمالدهید و برخی از مواد نگهدارنده که از خودشان فرمالدهید آزاد میکنند، هنوز هم در برخی از محصولات آرایشی بصورت رایج استفاده میشوند. مهمترین راه برای دور ماندن از تاثیرات مخرب این مواد این است که برچسبهای آنها را به دقت بخوانید و از خریدن محصولاتی که فرمالدهید یا مواد نگهدارنده آزادکننده فرمالدهید دارند، جداً پرهیز کنید.
چگونه متوجه شوید که رژلب شما حاوی سرب است یا خیر؟
راههای سادهای وجود دارد که از طریق آنها میتوان فهمید آیا یک رژلب حاوی سرب است یا خیر. اگر رژلب شما بیشتر از مدت معمول باقی میماند و به راحتی پاک نمیشود، یک دلیل آن میتواند درصد بالای سرب باشد. یک راهحل آسان دیگر این است که نخست مقداری از رژلب را بر روی پوست دست بمالید و سپس با یک حلقه طلای ساده روی آن را بمالید. اگر رنگ رژلب سیاه شد، این بدان معناست که محصول حاوی درصد بالایی سرب است. همین کار ساده را برای سایههای چشم هم میتوانید انجام دهید چرا که سایههای چشم هم معمولاً حاوی سرب هستند.
مواد سمی که شاید ندانید و نشناسید
کربن سیاه در اصل یک پودر سیاه و کدر است که از آن بعنوان رنگدانه در محصولات آرایشی مانند خطچشمها، مداد ابرو، ریمل و حتی گاهی رژلبها استفاده میشود. این ماده حاصل احتراق ناقص محصولاتی با پایه کربنی مانند قطران ذغالسنگ است که ثابت شده میتواند یک عامل سرطانزا باشد. اگر بر روی برچسب محصولی عناوینی مانند کربن سیاه، D & C Black No. 2، استیلن سیاه، چنلبلک channel black، furnace black، lamp black و thermal black درج شده بود؛ بهتر است که از خرید آن پرهیز کنید یا میزان مصرف آن را به حداقل برسانید. این نوع ترکیبات شیمیایی سرطانزا هستند و میتوانند به رشتههای DNA آسیب جدی بزنند. تحقیقات نشان میدهد که این مواد اغلب باعث سرطانهای پوست یا سرطان ریه میشوند. ظاهراً همه اقشار سنی نسبت به کربن سیاه آسیبپذیر هستند اما میزان آسیبپذیری زنان و کارگرانی که در بخشهای صنعتی کار میکنند، به نسبت بیشتر است.
میکا در اصل نوعی گرد معدنی طبیعی است که در لوازم آرایشی مانند کرم پودرها مورد استفاده قرار میگیرد. میکا در ساخت و ساز نیز کاربرد دارد و از آن بعنوان پرکننده فضاهای خالی سیمان و آسفالت استفاده میشود. از میکا بعنوان افزودنی رنگی هم در محصولات آرایشی استفاده میشود. تماس مداوم با این ماده میتواند باعث کوتاه شدن نفسها، ضعف، سرفه و حتی کاهش وزن شود.
بنزوفنون از ترکیبات شیمیایی است که در براقکنندههای ناخن و ترمیمکنندههای لب مورد استفاده قرار میگیرد و میتواند مانع از تاثیرگذاری امواج ماوراء بنفش شود. مشتقات این ماده مانند بنزوفنون ۲ و اکسیبنزون یا همان بنزوفنون ۳ جزو ترکیبات رایج در کرمهای ضدآفتاب هستند. بنزوفنون یک ترکیب ماندگار است که در صورت تجمع بیولوژیکی در بافتها مشکلزا خواهد بود. این ماده شمیایی میتواند سرطانزا باشد، منجر به اختلالات در ترشح غدد شود و حتی اندامهای بدن را بعنوان سم تحتتاثیر قرار دهد.
چه کسی مسئول سمی بودن لوازم آرایشی است؟
سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده که این سازمان هیچکدام از محصولات آرایشی و ترکیبات آنها را پیش از ورود به بازار چک نخواهد کرد به استثنای افزودنیهای رنگی که استفاده از آنها منع شده باشد یا فرضاً موادی مانند قطران ذغالسنگ که مشکلزایی آنها به اثبات رسیده باشد. در ایران تنها استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی توصیه میشود که برچسب تاییدیه وزارت بهداشت داشته باشند. اگر شما هم جزو آن دسته از افراد هستید که برای خرید لوازم آرایشی تنها به نظر آرایشگران تکیه میکنید، بهتر است که قدری تجدیدنظر کنید.
هشدار در استفاده از لوازم آرایشی
اغلب دیده شده که ما ایرانیها در مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی زیادهروی میکنیم لذا این مطلب تنها زنگ خطری برای آگاهی است. هدف از این نوشتار به هیچوجه ترساندن مخاطبان نبوده و نیست، هدف از این نوشتار دقت بیشتر در سبک زندگی و آشنایی بهتر با محیط اطراف و کالاهایی است که هر یک از ما روزانه به کرات با آنها سرو کار داریم. در خاتمه یادآور میشود که مصرف بجا و آگاهانه از هر محصولی متضمن سلامت ما خواهد بود.