بخش اعظم بدن انسان از آب تشکیل شده است. آب در خون، استخوانها، عضلات و اندامها وجود دارد. در شرایطی که بدن انسان قطعا برای ارائه عملکرد درست و بهینه به آب نیاز دارد، گاهی اوقات ممکن است میزان بیش از اندازه از آن را حفظ کند.
در بیشتر موارد، احتباس آب کوتاه مدت مشکلی جدی محسوب نمیشود و موجب معضلات سلامت جدی نمیشود. اما احتباس آب در بلند مدت میتواند آثاری مضر برای بدن انسان به همراه داشته باشد. بیماریهای زمینهای که احتباس آب میتواند یکی از عوارش جانبی آنها باشد شامل سیروز کبدی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی، پره اکلامپسی (یک بیماری خطرناک مرتبط با بارداری)، و سندرم پیش از قاعدگی میشوند.
رژیم غذایی
سدیم (به عنوان مثال، نمک) یک ماده مغذی ضروری است که در خدمت عملکردهایی مهم در بدن انسان است، اما ما به مقادیر کم از آن نیاز داریم. در بسیاری از موارد، غذاهایی که مصرف میکنیم دارای مقادیر بیش از اندازه نمک هستند که احتباس آب و افزایش وزن را تحریک میکند.
توصیه: نخست، به مقدار توصیه شده نمک مصرف کنید که بنابر گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا برابر با 2,300 میلی گرم یا کمتر در روز است. شاید مقدار زیادی به نظر برسد، اما در واقع حدود یک قاشق چایخوری نمک میشود. دوم، با استفاده از جایگزینهایی مانند گیاهان دارویی و ادویهها میزان مصرف نمک را کاهش کنید. زیره، شوید، سیر، زنجبیل، پیاز، و فلفل از جمله گزینههای در دسترس هستند. آبلیمو، خردل، و سرکه نیز میتوانند بدون استفاده از نمک عطر و طعم غذای شما را تغییر دهند.
سبک زندگی
نشستن یا ایستادن طولانی مدت باعث میشود تا بافتهای بدن آب را نگه دارند. یک سبک زندگی کم تحرک و غیر فعال میتواند موجب احتباس آب در بدن شود. در هر سناریو، نشانههای جسمانی مانند تورم در پاها شکل خواهند گرفت.
توصیه: حفظ گردش خون در سراسر بدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر به واسطه شغل خود مجبور هستید مدتی طولانی را در حالت نشسته سپری کنید از وقت استراحت خود برای پیادهروی استفاده کنید. می توانید خودرو خود را اندکی دورتر از محل کار پارک کنید تا از پیادهروی پیش از آغاز روز کاری استفاده کنید. به جای استفاده از آسانسور از پله استفاده کنید. نیازی نیست همانند یک ورزشکار حرفه ای ورزش کنید و انجام تمرینات ورزشی سبک به مدت 15 تا 30 دقیقه در روز نیز میتواند به سود شما باشد.
داروها
احتباس آب در بدن از جمله عوارض جانبی بسیاری از داروهای تجویزی است. داروهای ضد افسردگی، مسدودکننده های بتا، داروهای فشار خون، داروهای شیمی درمانی، و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن، و ناپروکسن از جمله مواردی هستند که میتوانند موجب احتباس آب شوند.
توصیه: کاهش تدریجی استفاده از داروهایی که موجب احتباس آب در بدن میشوند به مشورت با پزشک نیاز دارد. در صورت مشاهده تورم بیش از اندازه در نتیجه مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا دیگر داروهای مسکن مراجعه به پزشک ایده خوبی است.
هورمونها
تجربه نفخ شدید در دوره پیش یائسگی و یائسگی در میان زنان شایع است، که اغلب یک محصول جانبی احتباس آب، گاز روده، کاهش تولید صفرا، و یا ترکیبی از هر سه مورد است.
هورمونهای استروژن و پروژسترون نقشی چشمگیر در احتباس مایع ایفا میکنند. احتباس آب زمانی رخ میدهد که سطوح استروژن بیش از اندازه بالا باشد یا سطوح پروژسترون بیش از اندازه پایین آمده باشد. عدم تعادل هورمونی دلیل شایع بودن احتباس آب در دوران پیش از قاعدگی است.
توصیه: نخست، توجه ویژهای به رژیم غذایی خود داشته باشید و مصرف مواد غذایی که موجب نفخ و گاز میشوند را کاهش داده یا کنار بگذارید. اگر این اقدام در برطرف شدن مشکل تاثیری نداشت، ممکن است به مشورت با یک متخصص تغذیه نیاز باشد که احتمالا آلرژیها و عدم تحملهای غذایی را مورد بررسی قرار خواهد داد. در موارد نادر، ممکن است به درمان جایگزینی هورمون یا ایجاد توازن هورمونی زیر نظر یک متخصص نیاز باشد.
مشکلات قلبی
احتباس آب ناشی از یک بیماری قلبی ممکن است خود را با تورم در پاها و شکم نشان دهد. برخی از نشانههای شایع نارسایی قلبی شامل سبکی سر، خستگی، ضربان قلب سریع، ضعف، و تنگی نفس میشوند.
توصیه: به پزشک مراجعه کنید. خطر نارسایی قلبی در صورت به تاخیر افتادن مداخله پزشکی افزایش مییابد. پزشک انجام آزمایشهای لازم را در این زمینه مد نظر قرار خواهد داد.
منبع: عصر ایران