رابطه عطر با زندگی مردم

سرزمین مصر در جهان باستان از نظر تولید و استفاده از عطر شهرت بالایی داشت. در دلتای رود نیل و در شهر مندس عطرهای گران‌قیمتی تولید می‌شد که به سرزمین‌های امپراتوری روم صادر می‌شد. این عطرهای خوشبو که دوام بالایی داشتند از گیاهان و روغن‌های مختلف تولید می‌شدند. مردم مصر باستان توجه ویژه‌ای به استفاده از عطر داشته و آن را با باورهای آئینی و خدایان‌شان پیوند زده بودند. آنها باور داشتند که استفاده از عطر برای حفظ سلامتی جسم و روح مؤثر است. خدای عطر، همان خدای سلامتی بود که با عنوان «نفرتوم» شناخته می‌شد که توانسته بود خدای خورشید را از بیماری نجات دهد. به‌این ترتیب می‌توان او را نخستین کسی در جهان تصور كرد که با استفاده ازعطر بیماری‌هایی را درمان می‌كرد. عطر و ادکلن مردانه

هنگامی‌که ژولیوس سزار امپراتور روم سرزمین مصر را فتح کرد در بازگشت به روم بطری‌های عطری را که با خود از مصر آورده بود در میان انبوه جمعیت استقبال‌کننده پخش كرد. یکی از این عطرهای مشهور مصری «سوزینوم» نام داشت که از گل سوسن، دارچین و نوعی صمغ گیاهی تهیه می‌شد. بر دیواره یک آرامگاه از حدود میانه قرن چهارم پیش از میلاد نگاره‌هایی یافت شده که صنعتگران را در حال تهیه عطر نشان داده است. در این نگاره‌ها مراحل مختلف تولید نوعی عطر که از شاه‌توت و گیاهان دیگر ساخته شده به نمایش درآمده است. عطرها علاوه بر مصارف شخصی در معابد برای مصارف دینی و آیین‌های مرتبط با مومیایی کردن مردگان نیز به‌کار می‌رفت. بهترین عطر مردانه از نظر خانم‌ها

موزه عطر

شهر گراس در کشور فرانسه با کارگاه‌ها و کارخانه‌های مشهور عطرسازیش شهرتی جهانی دارد. تنها موزه عطر جهان در این شهر واقع است. موزه بین‌المللی عطر در اواخر دهه1980 میلادی ساخته و افتتاح شد و در آن روند صعودی کمی و کیفی تولید عطر و صنایع مرتبط با آن در طول تاریخ به نمایش درآمده است. تاریخ فرهنگی، اجتماعی، زیبایی‌شناختی و فنی عطرسازی در بستری انسان‌شناختی در اینجا ارائه شده است. در این موزه نوآوری‌های علمی، صنعتی و هنری در حوزه ساخت عطر و عناصر وابسته به آن همچون بسته‌بندی، طراحی و شیوه‌های نوین تجاری در معرض دید عموم قرار دارد. این موزه از نظر تاریخی به بخش‌های باستان، قرون وسطی، مدرن و معاصر تقسیم شده است. درباره عطر و ادکلن چه چیز نمی‌دانید

در این موزه علاوه بر نمایش تاریخ عطر، روند ساخت و کاربرد تولیداتی همچون صابون و لوازم بهداشتی و آرایشی در طول بیش از چهارهزار سال تمدن بشری در معرض دید عموم قرار گرفته است. باغ این موزه با وسعت حدود دو هکتار مکانی است که در آن گل‌های معطری همچون یاس، سنبل و شمعدانی که در صنعت عطرسازی کاربرد داشته بر زیبایی محیط مزبور افزوده و اسباب آشنایی بیشتر بازدیدکنندگان را با عناصر بنیادین و سنتی تولید عطر فراهم می‌آورد.

شمع‌های معطر

زیبایی سوختن شمع وقتی با پخش رایحه‌های دل‌انگیز همراه گردد، فضای اتاق و محل سکونت را به مکانی رویایی تبدیل می‌کند. این تمهیدی است که به‌ویژه در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های فناوری مورد استفاده بسیاری از کارگاه‌های شمع‌سازی قرار گرفته و نتیجه آن تولید شمع‌هایی با عطرهای گوناگون است. یکی از این عطرهای پرطرفدار مخلوطی از قهوه سیاه و گل سرخ است. رایحه دیگر مخلوطی از نیلوفرآبی و میوه‌هایی است که در شرق آسیا روییده و سوختن چنین شمعی حال و هوای کشورهایی مانند کره و ژاپن را ایجاد می‌كند. رایحه لیمو از نمونه‌های رایج دیگری است که احساسی شاد و سرزنده ایجاد می‌کند. عطر گیاهان مدیترانه‌ای همراه با لیمو و ریحان تجربه‌ای از سواحل آبی و زیبای مدیترانه و کشورهایی همچون یونان و ایتالیا را به ذهن منتقل می‌کنند.

هنر و رایحه

آیا تولید عطر خوش و لذت بردن از آن‌را می‌توان در حوزه آثار هنری قلمداد کرد؟ با نگاهی به تعریف هنر، می‌توان اشاره‌هایی را پیدا كرد كه عطر خوش را در زمره هنر جای می‌دهد. مثلا همانطور که نوای خوش، گوش را نوازش کرده و نگاره‌ای زیبا چشم را می‌فریبد، عطر خوش نیز یکی از حواس پنجگانه یعنی حس بویایی را به گونه‌ای دل‌انگیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از مشکلاتی که در طول تاریخ بر سر راه چنین تعریفی وجود داشته آن بوده که بر خلاف سایر آثار هنری، معمولا عطر به طبقه ویژه‌ای از اجتماع تعلق داشته و این در حالی است که سایر آثار هنری تولیداتی برای همه اقشار جامعه بود.  البته این نگرش در دوران اخیر تا حدود زیادی کم‌رنگ شده ‌‌است؛ زیرا گستره قیمتی عطرها درحال حاضر از تنوع بیشتری برخوردار شده‌اند.

یاس‌های گراس

شهر گراس در فرانسه مهد عطر در این کشور است. آوازه گل‌های یاس این شهر با نام و شهرتش گره خورده است. گل یاس که در قرن هفدهم از هندوستان به این شهر وارد شد به‌زودی آنچنان شهر را در برگرفت که به عنوان نمادی برای گراس درآمد. وقتی در شهر گراس واژه گل به تنهایی به‌کار می‌رود منظور گل یاس است، مگر نام گل دیگری مشخصا ذکر شود. بر پایه روش سنتی، برداشت گل‌های یاس در صبح زود انجام می‌گرفت تا گل‌ها تازه‌تر به کارگاه تولید عطر برسند. در اوایل قرن بیستم اهالی شهر گراس از پیر و جوان و حتی بچه‌های مدرسه‌ای پیش از رفتن به مدرسه در زمان  برداشت گل‌ها، در این امر مشاركت داشتند. یک برداشت‌کننده خوب می‌تواند تا 500 گرم گل یاس در ساعت بچیند و این در حالی است که همین شخص در یک ساعت می‌تواند حدود شش تا هفت کیلوگرم گل سرخ را بچیند. یک کیلوگرم گل یاس از حدود هفت تا 10 هزار عدد گلبرگ تشکیل شده و هر 350 کیلوگرم گل یاس حدود 530 گرم عصاره مفید برای عطرسازی فراهم می‌آورد.

با نگاهی به این ارقام می‌توان به سختی تولید عطر از گل یاس و دلیل بالا بودن عطرهای تولید شده از آن پی برد. ژاک پولژ موسس عطرسازی مشهور شانل همراه با والدینش به شهر گراس مهاجرت كرد. او پیش‌زمینه‌ای در صنعت عطرسازی نداشت ولی محیط کاری شهر گراس او را به سمت این صنعت سوق داد. او پس از فارغ التحصیل شدن در رشته هنر جذب یک شرکت در نیویورک شده و تجاربی را که در گراس آموخته بود در آنجا به اجرا گذاشت و پس از مدتی شرکت عطرسازی مشهور خود یعنی شانل را تاسیس كرد. پولژ می‌گوید که در حال حاضر گل‌های یاس زیادی از مناطقی همچون ایتالیا، مصر، مراکش، هند و چین برای عطرسازی وارد می‌شود ولی هیچکدام کیفیت یاس‌های گراس را ندارد.

دستکش‌های معطر

یکی از سنت‌های رایج در میان اشراف اروپایی از اواخر قرن پانزدهم تا اواخر قرن نوزدهم میلادی استفاده از دستکش‌های معطر بود. استفاده از دستکش در میان مردان و زنان اشرافی رایج بود. در واقع؛ یکی از افراد ایتالیایی در اواخر قرن پانزدهم دست به ابتکاری زد و دستکش‌ها را عطرآگین كرد. این عمل یا با خواباندن پارچه دستکش در مایعی معطر یا با افزودن پودر و روغن‌های معطر در بخش بیرونی و داخلی دستکش‌ها انجام می‌گرفت. این دستکش‌ها به‌زودی در مناطق مختلف اروپا از جمله انگلستان و فرانسه با استقبال زیادی روبرو شده و حتی در خانواده سلطنتی فرانسه مورد استفاده قرار می‌گرفت. یکی از داستان‌های مشهور در رابطه با دستکش‌های معطر مربوط به ملکه منطقه‌ای در باسک اسپانیاست که در سده شانزدهم میلادی می‌زیسته است. بر پایه این اخبار، شخصی که با این ملکه دشمنی داشته دستکشی آلوده به نوعی زهر کشنده را به او هدیه می‌دهد که استنشاق آن باعث مرگش می‌شود.

باروک روکوکو و رایحه خوش

بشر از دیرباز برای انجام آیین‌ها و مناسک دینی‌اش مکانی مقدس و روحانی را ساخته و پرداخته است. از ویژگی‌های بنیادین چنین مکانی آن بوده که در ساخت و ساز آن از بهترین مصالح موجود بهره‌گیری شده و در نگهداری و پاکیزگی این مکان بیشترین تلاش و رسیدگی صورت گرفته است. در کنار پاک نگاه‌داشتن چنین مکانی، وجود عطر خوش در اینجا از ملزومات دیگری بوده تا به این ترتیب در کنار عناصر معماری که حس بینایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد حس بویایی را نیز تحریک كند. با توجه به شرایط جغرافیایی و باورهای هر قوم و مذهبی، مواد گوناگونی برای این منظور مورد استفاده قرار گرفته است.

به‌طور کلی خوشبو سازی مکان‌های مقدس از دو طریق انجام می‌گیرد: در شیوه نخست از سوزاندن موادی که در اثر سوختن بوی خوش تولید کرده بهره می‌گیرند. چوب‌ها، صمغ‌ها و گیاهان گوناگونی در این میان وجود دارد که می‌توان به اسپند و کندر اشاره كرد. شیوه دوم برای خوشبو  كردن مکان‌های مقدس آغشتن بخش‌هایی از ساختمان و عناصر موجود در آن با مواد خوشبو است. در این شیوه بیشتر از مواد مایع و روغن‌های خوشبو بهره‌گیری شده و دیوارها، ستون‌ها، محراب و مجسمه‌های موجود در معابد بدین شیوه با مواد عطرآگین شسته شده و بوی خوش به‌دست آمده فضای مکان مورد نظر را خوشبو وعطرآگین می‌‌كند.

مراسمی خوشبو

کشور ژاپن پیش از آن‌که با صنعت و فناوری پیشرفته‌اش شناخته شده باشد با فرهنگ کهن و آداب ویژه‌اش مورد توجه قرار داشته است. مردمان این سرزمین با وجود بهره‌مندی از بالاترین امکانات زندگی مدرن، همواره بر پاسداشت ارزش‌ها و سنت‌های دیرین خود پای فشرده‌اند. این رویکرد باعث شده تا مراسم و آیین‌های سنتی گوناگونی در جای‌جای ژاپن و زمان‌های مختلف سال برپا شود. یکی از این مراسم با عنوان «کو-دو» شناخته می‌شود که نام آن در زبان ژاپنی به معنای «شنیدن رایحه» است.

در این مراسم که در عین حال نوعی سرگرمی نیز به حساب می‌آید از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شود که حس بویایی‌شان را مورد آزمون قرار دهند. در این مراسم مواد مختلفی بخور داده شده و از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شود که با بوییدن دود حاصله از مواد مذکور آنها را شناسایی کنند. اتاقی که این مراسم در آن انجام می‌شود با عنوان «اتاق کو» شناخته می‌شود. شخصی که این مسابقه را هدایت می‌کند شخصی آموزش دیده است که کوموتو نامیده می‌شود. معمولاً پانزده نفر دور اتاق نشسته و چیدمان جایگاه آنان تشکیل یک مربع را می‌دهد. یک برگ کاغذ همراه با خودکار یا مداد در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد تا آنها بتوانند نتیجه برداشت‌هایشان از مسابقه را در آن یادداشت  كنند.

کوموتو یک ظرف شبیه منقل به اندازه‌ای در حدود یک فنجان در اختیار دارد که در آن زغال بامبو بر بستری از خاکستر برنج قرار گرفته و سرخ شده است. یک ورق فلزی بر بالای زغال قرار گرفته و گیاهان یا به اصطلاح بخور روی آن قرار می‌گیرد. این عمل باعث می‌شود که چوب یا گیاه بدون آن-که در اثر آتش زغال بسوزد حرارت دیده و از خود بویی منتشر سازد. این ظرف حاوی بخور از سمت چپ دست به دست شده و هرکس بنا بر تجربه و گمان خود نوع گیاهی را که سوخته و تولید بو كرده روی برگه کاغذ یادداشت می‌کند. در پایان از هر کس خواسته می‌شود که دلیل و تفسیر خود را از حدسی که زده بیان كند. گاهی افراد در تفسیرهای‌شان از زبانی ادبی استفاده کرده و حال و هوایی گرم‌تر به جمع می‌بخشند.

رایحه تمدن

تمدن‌ها و فرهنگ‌های بشری برپایه عوامل گوناگونی مانند شرایط اقلیمی و باورها و سلیقه‌ها با بعضی از رایحه‌های ویژه مرتبط شده‌اند. این موضوع را می‌توان هنگامی ‌که در کوچه‌ها و خیابان‌های شهرهای بزرگ و کوچک قدم می‌زنیم از بوی خوراکی‌ها و ادویه‌جات و برخی از بخورهای آیینی در معابد و مکان‌های عبادی تشخیص داد. در کوچه و پس کوچه‌های شهرهای کشور ایتالیا بوی سبزیجات خشک و تازه همراه با پنیرهای مختلف که برای تهیه غذاها استفاده می‌شود رایحه‌ای را در حافظه انسان ثبت می‌کند که نظیر آن ‌را در کمتر مکان دیگری در دنیا می‌توان یافت. وقتی وارد فرودگاه دهلی‌نو می‌شوید و در هواپیما باز می‌شود دنیای جدیدی از عطرهای ادویه‌‌های این سرزمین کهن به مشام می‌رسد که آن نیز به نوبه خود تجربه‌ای نادر است.

عطر و گردشگری

تولید رایحه خوشبو علاوه بر آن‌که هنر یا صنعتی سودآور به حساب می‌آید این ویژگی را داشته تا در برخی از موارد با صنعت گردشگری نیز ارتباط پیدا ‌کند. برخی از نقاطی که به شکلی با تولید عطر در ارتباط بوده از این توانایی برای برگزاری جشنواره‌های سالیانه و جذب جهانگردان بهره گرفته‌اند یکی از مشهورترین این جشنواره‌ها در حدود ماه آگوست میلادی در شهر گراس در فرانسه که مهد تولید عطر به حساب آمده برگزار می‌گردد؛ جشنواره‌ سالانه دیگری در شهر فلورانس در ایتالیا برگزار می‌گردد که در جریان آن آخرین محصولات شرکت‌های عطرسازی مختلف از سراسر جهان به نمایش درآمده و نشست‌ها و برنامه‌های جانبی گوناگونی در جریان آن برگزار می‌گردد.

در این جشنواره به گیاهان و مواد طبیعی و مصنوعی تولیدکننده عطر از سراسر جهان با نگاهی تخصصی در حوزه تولید عطر پرداخته می‌شود؛ از ادویه‌جات هندی تا آخرین دستاوردهای علم شیمی. جهانگردان زیادی هر ساله از سراسر جهان در این جشنواره شرکت کرده و علاوه بر آگاهی از آخرین تحولات در بازار عطر می‌توانند محصول مورد علاقه‌شان را خریداری  كرده و از سایر زیبایی‌های شهر نیز بهره گرفته و رایحه‌ای خوشبو از سفری به یاد ماندنی با خود به خانه ببرند.

آیا عطر هدیه مناسبی است؟

مناسبت‌های گوناگونی برای دوستان و خانواده وجود دارد که ما برای تهیه یک هدیه گاهی دچار تردید می‌شویم که چه بخریم؟ یکی از گزینه‌های رایج برای چنین وضعیتی خرید عطر است.

گزینش عطر برای هدیه دادن چند مزیت دارد

بسته‌بندی

 بیشتر عطرها بسیار دقیق و حساب‌شده بوده و بنابراین حمل و نقل آنها آسان است. تمهیداتی در بسیاری از بسته‌بندی‌ها به‌کار رفته که باعث می‌شود ممانعت حمل مایعات در داخل هواپیما در مورد عطرها به‌کار نرفته و بتوان بسته‌های پلمب عطر را به داخل هواپیما برد.

زیبایی ظاهری

شیوه بسته‌بندی بیشتر عطرها به‌ویژه در دهه‌های اخیر که رقابت شرکت‌های سازنده عطر بیشتر شده باعث می‌شود که ظاهر و نمای زیبا و جذابی به آن بخشیده و در نتیجه آن‌را برای انتخاب یک هدیه زیبا گزینه مناسبی می‌کند. ‌

شكل ظاهری

 شکل‌ های گوناگونی از عطر هم به‌صورت مایع با قابلیت افشاندن و ساده یا به شکل رول در بازار موجود است که بنابر وضعیت شخص استفاده کننده می‌ تواند انتخاب شده تا به ساده‌ترین شکل ممکن برای آن شخص قابلیت استفاده داشته باشد.

عطر بی‌نهایت

رده‌بندی دقیق عطرها بر پایه نوع عمومی رایحه مثلا ترش، شیرین، جنگلی و غیره این امکان را به خریدار می‌ دهد تا با آگاهی از سلیقه فردی که هدیه دریافت می‌ کند بتواند عطری متناسب را از میان رایحه‌ های گوناگون انتخاب كند. بنابراین بهتر است گزینش عطر به عنوان هدیه‌ ای مناسب را موضوعی مهم تلقی كرده و در این میان از مشورت با فروشنده‌های مطمئن که آگاه به سلیقه‌ های مختلف بوده غافل نگردید.